sobota, 10 grudnia 2016

Biskup z Aten naszym gościem

W muzeum pośród znakomitych osób gościliśmy ostatnio biskupa Dimitriosa Salachasena z Aten, którego po zbiorach oprowadzał nasz biskup Krzysztof Nitkiewicz.

piątek, 18 listopada 2016

Pracownia malarza

Nasze dzieciaki w tym miesiącu  "bawią się" w malarza. Oglądamy materiały potrzebne do malowania: deski, płótna,  pędzle, palety    z farbami, sztalugę. Uczymy się patrzeć na obrazy. Próbujemy także coś stworzyć. Oto nasze dzieła:


                          na podst. obrazu Pokłon trzech króli

na podst. obrazu Trzy Święte

              na wspólnej kartce każdy może domalować co chce



środa, 12 października 2016

Lekcje muzealne czas zacząć...

Nie straszne nam i wiatr, i deszcz. W pracowni hafciarskiej jest ciepło i kolorowo, i wesoło. Oglądamy bogato zdobione hafty. Uczymy się rozróżniania materiałów. Poznajemy ściegi używane przez hafciarkę. Sami próbujemy swoich sił w haftowaniu. Wyszły nam kolorowe inicjały.








czwartek, 6 października 2016

110 rocznica urodzin Karola Estreichera

Przed Domem Długosza 27 października 1937 r.                             stoją od prawej: ks. Edward Górski, Karol Estreicher jun.,               bp. Jan Kanty Lorek, ks. Andrzej Wyrzykowski.


W dniu 30 września 2016 r. w siedzibie Polskiej Akademii Umiejętności w Krakowie odbyła się III Konferencja Estreicherowska w 110. Rocznicę urodzin Karola Estreichera jr. największego rewindykatora, zrabowanych w Polsce przez Niemców dzieł sztuki, w historii Europy. Podczas konferencji miał miejsce także akcent sandomierski. Urszula Stępień kustosz Muzeum Diecezjalnego wygłosiła referat zatytułowany: Finis opus coronat Karol Estreicher jun. twórca ekspozycji Muzeum Diecezjalnego w Domu Długosza

Prelegentka przypomniała, że o sandomierskim Muzeum Diecezjalnym powiada się, że stanowi przykład muzeum muzealnego, które zachowało reguły własnego powstania. Kolejnym opiekunom zbiorów udało się zatrzymać w prawie niezmienionym kształcie układ ekspozycji, jaki nadał jej w  latach 1936 -1937 Karol Estreicher jun. historyk sztuki z Uniwersytetu Jagiellońskiego. To właśnie jest wyróżnikiem  Muzeum Diecezjalnego, jego koncepcja i zawartość to synteza polskiego kolekcjonerstwa XIX wieku. Z inicjatywy Karola Estreichera odnowiono w Krakowie wiele obrazów i zabytkowych tkanin. Według jego projektu  wykonane zostały drewniane tabliczki z numeracją, które zawieszono nad wejściem do każdej z siedmiu sal ekspozycyjnych, a także metalowe płytki z opisami eksponatów. Karol Estreicher spędził wiele godzin przy inwentaryzowaniu i opisywaniu eksponatów. Wszystkie obiekty zostały oznaczone i przyklejono do nich papierową karteczkę z numerem inwentarzowym.  Otwarcie Muzeum w Domu Długosza miało miejsce  w dniu 26 października 1937 r. Oto fragment artykułu, który ukazał się z tej okazji na łamach „Ilustrowanego Kuriera Codziennego”:  W dniu 26 bm. jednym z najpiękniejszych ostatnich dni złotej jesieni, odbyły się w Sandomierzu piękne uroczystości  otwarcia Muzeum Diecezjalnego […]  W ciągu ostatnich dwu lat dr Karol Estreicher urządził Diecezjalne Muzeum w salach Domu Długosza. Ciężka to była i niełatwa praca, tym bardziej, że dr Estreicher pracując równocześnie przy katedrze sztuki UJ musiał wciąż wyjeżdżać do Krakowa, prowadząc prace równocześnie w obu miastach. Pod jego kierunkiem zbiory poddano fachowej konserwacji oraz wykonano szereg najbardziej nowocześnie pomyślanych gablot i szaf, mających służyć na pomieszczenie zbiorów. Najcenniejszym działem są liczne tkaniny i hafty. Pod tym względem muzeum sandomierskie wybija się na jedno z czołowych miejsc. […] W Muzeum zyskał Sandomierz ważną nader placówkę kulturalną. Duchowieństwu sandomierskiemu, jak również dr K. Estreicherowi należy się szczera wdzięczność za zorganizowanie instytucji, która pod każdym względem jest wzorowa. Znaczenie Muzeum Sandomierskiego  jest nie tylko lokalne. Muzeum stanie się z pewnością ośrodkiem pracy naukowej, zyskując znaczenie ogólnokrajowe. Przybyła nam jeszcze jedna instytucja o ważnym znaczeniu.





Sala V Muzeum Diecezjalnego urządzona przez Karola Estraichera

              


piątek, 23 września 2016

Cała Polska czyta dzieciom


W ramach akcji Cała Polska czyta dzieciom s. Sylwia i s. Gertruda zostały zaproszone przez MBP w Sandomierzu do przedszkola nr 5 i przedszkola Jaś i Małgosia. S. Sylwia przeczytała Legendę             o stópce królowej Jadwigi autorstwa Marty Berowskiej. Dzieci poznały postać Królowej. Wspólnie też zastanawialiśmy się                co to znaczy zachowywać się po królewsku.





piątek, 9 września 2016

DNI DZIEDZICTWA EUROPEJSKIEGO



Przybądź Duchu Święty
Spuść z niebiosów wzięty
Światła Twego strumień...

W ramach Dni Dziedzictwa Europejskiego zapraszamy           do obejrzenia odtworzonej przez nas symboliki zabytkowej dekoracji na filarze nawy południowej w kolegiacie sandomierskiej, przed umieszczeniem na nim w 1934 r. gotyckiej rzeźby Chrystusa Ukrzyżowanego.           
Wydarzenie będzie miało miejsce w dniach 16-18 września (piątek, sobota, niedziela), w godzinach otwarcia muzeum.

W sobotę 17 września o godz. 11.00 oraz                                      w niedzielę 18 września o godz. 15.00                            zapraszamy na finisaż wystawy                                                           ... Z NICH ZAŚ NAJWIĘKSZA JEST MIŁOŚĆ,  zorganizowanej z okazji Roku Miłosierdzia i 1050-tej rocznicy Chrztu Polski, połączony z oprowadzaniem kuratorskim.







wtorek, 23 sierpnia 2016

Koncert w ogrodzie

Wybitni instrumentaliści: harfistka Małgorzata Zalewska oraz flecista Łukasz Długosz wystąpili z recitalem w magicznej scenerii ogrodu Domu Długosza. Koncert odbył się w ramach XXVI edycji festiwalu "Muzyka w Sandomierzu". Muzyczna uczta przeplatana komentarzami artystów dostarczyła publiczności niezapomnianych wrażeń.






wtorek, 9 sierpnia 2016

W obronie Warszawy - 96. rocznica "Cudu nad Wisłą"

Muzeum Diecezjalne posiada w zbiorach dwie części brewiarza (verna i hiemalis), które należały do ks. Ignacego Skorupki, bohatera zm. 14 sierpnia 1920 r. pod Ossowem. Jego śmierć stała się jednym z symboli Bitwy Warszawskiej. Brewiarz otrzymał w 1934 r. ks. Jan Wiśniewski od przyjaciela ks. Skorupki.

Obecnie na ekspozycji zobaczyć można także inne eksponaty związane z postacią ks. Ignacego Skorupki.  Prezentujemy dwa z nich.


Fotografia ks. Ignacego Skorupki z 1912 r. , Biblioteka Diecezjalna w Sandomierzu, ze zbiorów ks. Jana Wiśniewskiego.




Karta pocztowa „Obrona Warszawy”, Biblioteka Diecezjalna w Sandomierzu, ze zbiorów ks. Andrzeja Wyrzykowskiego

 Wydał ks. Makłowicz  w Kołomyi , nakładem Dziennika Polskiego we Lwowie. Projekt wykonał  Władysław Benda (1873-1948), który uczył się rysunku w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie oraz w Wiedniu. W 1899 r. wyemigrował do USA. Wykonał  wiele ilustracji do znanych amerykańskich magazynów. Współpracował z polonijnymi organizacjami, zaprojektował wówczas wiele patriotycznych plakatów.

wtorek, 26 lipca 2016

ŚDM w "Domu Długosza"

Podczas Sandomierskiego Dnia Wspólnoty w ramach odbywających się Światowych Dni Młodzieży odwiedzili nas młodzi z wielu miejsc na Ziemi. Gościliśmy pielgrzymów z Francji, Hiszpanii, Ameryki, Włoch, Ukrainy oraz Filipin. Także dla wielu uczestników z  terenu diecezji sandomierskiej, była to często pierwsza okazja do  poznania dziedzictwa artystycznego Muzeum Diecezjalnego.

czwartek, 7 lipca 2016

z Sandomierza do Kielc

Od dnia 6 lipca w Archiwum Państwowym w Kielcach prezentowana jest wystawa autorstwa Urszuli Stępień,           kustosz Muzeum Diecezjalnego Ślady pamięci. Sandomierska wspólnota żydowska. Otwarcie wystawy miało miejsce podczas konferencji Społeczność żydowska      w Małopolsce. Wystawa przygotowana została w 2014 roku, kiedy obchodzony był w Sandomierzu XVII Dzień Judaizmu.





wtorek, 21 czerwca 2016

Fortepian Skurskiego na wystawie fotograficznej w Warszawie

Najstarszy zachowany fortepian w Polsce, wykonany przez Ignacego Skurskiego
 w 1774 r. w klasztorze Panien Benedyktynek w Sandomierzu
Miło nam poinformować, że fotografie naszego instrumentu zaprezentowane zostaną na wystawie fotograficznej pt. „Fortepiany z przeszłością”.

 Poniżej zamieszczamy zaproszenie na wystawę oraz krótką charakterystykę tego wydarzenia.



25 czerwca o godz. 16.00 w siedzibie Orkiestry Sinfonia Varsovia w Warszawie zostanie otwarta wystawa zdjęć z portalu  „Fortepian w zbiorach polskich”, pt. „Fortepiany z przeszłością”. Wystawa będzie czynna do końca sierpnia.

Wystawa prezentuje wybór zdjęć wykonanych podczas prac nad projektem „Fortepian w zbiorach polskich” (www.fortepian.instrumenty.edu.pl). Autorem zdjęć jest Waldemar Kielichowski.

Wystawa „Fortepiany z przeszłością” prezentuje najpiękniejsze zdjęcia wykonane podczas prac nad projektem „Fortepian w zbiorach polskich”. Ukazuje to, co kryje się pod skrzynią fortepianu - mechanizmy instrumentów budowane z niemal zegarmistrzowską precyzją, pięknie zdobione ramy, szlachetnie profilowane klawisze, fortepiany rozebrane na części i zawarte w nich zaskakujące urządzenia, wnikliwe oko dojrzy także ślady niechcianych lokatorów w obiektach, które w przeszłości nie miały dostępu do prawidłowej opieki konserwatora”. (Agata Mierzejewska)

Projekt „Fortepian w zbiorach polskich” został zrealizowany przez Instytut Muzyki i Tańca w 2015 roku. Prezentuje ponad 120 zabytkowych fortepianów pochodzących z Kolekcji im. Andrzeja Szwalbego w Ostromecku k. Bydgoszczy, Muzeum Historii Przemysłu w Opatówku k. Kalisza, Narodowego Instytutu Fryderyka Chopina oraz Muzeum Diecezjalnego w Sandomierzu.

Aktualnie na portalu www.fortepian.edu.pl znajduje się ponad 1200 zdjęć fortepianów firm polskich i obcych datowanych na lata 1774 – 1957. Wśród nich znajdują się m.in. fortepiany Chopina, Noskowskiego i Liszta, rzadkie obiekty takie jak fortepian buduarowy Caspara Amberga, najstarszy zachowany fortepian w Polsce Ignacego Skurskiego, czynny mechanizm rejestru janczarskiego w dwustuletnim instrumencie z Królewca, czy oryginalne hybrydy.

niedziela, 15 maja 2016

piątek, 6 maja 2016

Zakończona konserwacja sandomierskiego „Pokłonu Trzech Króli”



Powrócił na ekspozycję do Muzeum Diecezjalnego w Sandomierzu obraz z przedstawieniem sceny Pokłonu Trzech Króli.

Stanowił on pierwotnie najpewniej centralną część nastawy ołtarza pw. Trzech Króli w dawnej kolegiacie sandomierskiej. W XIX w. obraz trafił do katedralnego kapitularza, następnie do Domu Biskupiego, a w ostatnich latach przechowywany jest jako depozyt i eksponowany w sandomierskim Muzeum Diecezjalnym. 

Poddany szczegółowym badaniom specjalistycznym i bardzo starannie wykonanym pracom konserwatorskim obraz odzyskał pierwotny blask i piękno. O dużej wartości artystycznej
i ewangelizacyjnej obrazu mówił obecny w Muzeum Diecezjalnym biskup Krzysztof Nitkiewicz. - Coraz częściej można spotkać komentarze do świąt liturgicznych, a nawet tekstów biblijnych, bazujące na wybitnych dziełach sztuki sakralnej. To potwierdza jej rolę w dziele ewangelizacji. Dlatego, chociaż obraz „Pokłon Trzech Króli” znajdował się przez ponad sto lat w Domu Biskupim, zgodziłem się na jego eksponowanie w Muzeum Diecezjalnym. Nadal jednak czuję się szczególnie odpowiedzialny za to dzieło, w związku z czym doprowadziłem do jego konserwacji, aby służyło wszystkim w jak najlepszym stanie. I chociaż jako diecezja posiadamy bardzo skromne środki finansowe, myślę, że w tym przypadku i podobnych, nie można ich żałować – podkreślał biskup Krzysztof Nitkiewicz.

W trakcie zakończonych prac konserwatorskich przeprowadzono szereg badań specjalistycznych, które pozwoliły na lepsze rozpoznanie sandomierskiego dzieła. Konserwatorzy pobrali z obrazu szereg próbek, które przebadane zostały w jednym z krakowskich laboratoriów. Wyniki badań pozwoliły na określenie użytych podczas tworzenia obrazu pigmentów i spoiw malarskich. Wykonano również fotografie lica obrazu w świetle podczerwonym i ultrafioletowym. Pozwoliły one bez ingerencji zajrzeć w głąb obrazu, rozpoznać pierwotny rysunek który artysta wykonał przed rozpoczęciem malowania na zaprawie oraz wyodrębnić partie retuszy i przemalowań powstałych w XX w. 
- Podczas podjętych prac konserwatorskich z lica obrazu usunięte zostały warstwy ciemnego werniksu oraz retuszy i przemalowań o znacznym zasięgu. Uzupełnione zostały ubytki zaprawy na licu obrazu, nadano im fakturę i strukturę spękań identyczną z występującymi na warstwach oryginalnych. Kolejnym, niezwykle pracochłonnym zabiegiem konserwatorskim było scalenie kolorystyczne powierzchni niezachowanych fragmentów malowidła. Użyto do tego celu specjalistycznych odwracalnych farb żywicznych, odpornych na wpływ światła i niezmieniających swoich barw po latach. Na koniec lico obrazu zostało pokryte kilkoma warstwami werniksu zabezpieczającymi warstwę malarską przed wpływem promieniowania ultrafioletowego – poinformował Marcin Gruszczyński, konserwator prowadzący prace.- Drewniana rama obrazu, wykonana podczas jego konserwacji w latach 30-tych XX w. pozostawiona została do ekspozycji dzieła. Została poddana konserwacji technicznej zabezpieczającej drewno, usunięto z jej powierzchni nieszlachetne warstwy czarnej farby olejnej i sztucznego złota (szlagmetalu). Listwy zostały pokryte złotem płatkowym w technice pulmentowej, pozostała powierzchnia została zaaranżowana w kolorze ciemnego błękitu występującego często w ramach renesansowych – dodał konserwator.

Po renowacji obraz powrócił na miejsce, gdzie eksponowany był przed konserwacją w Muzeum Diecezjalnym.
- Trudno dziś określić autora obrazu, można jedynie przypuszczać, że pochodził z jednego z krakowskich warsztatów malarskich i musiał się zetknąć z dziełem Kulmbacha ze względu na bardzo bliskie naśladownictwo kompozycji i kolorystyki. Obraz pochodzi z pierwszej połowy XVI wieku, data jego powstania określana jest na lata 1511-1520. Warte podkreślenia jest to, że obraz został podczas II wojny światowej wywieziony przez Niemców z Domu Biskupiego i został zwrócony dopiero w 1946 r. – poinformował ks. Andrzej Rusak, dyrektor Muzeum Diecezjalnego.– Obraz jako cenny zabytek i dzieło sztuki wymagał gruntownej konserwacji. Pomimo tego, że nie otrzymujemy dotacji, chociaż składane są odpowiednie wnioski do różnych instytucji, ksiądz biskup Krzysztof Nitkiewicz podjął decyzję, że obraz zostanie odrestaurowany ze środków kościelnych – dodał ks. A. Rusak.

Zakończona konserwacja sandomierskiego „Pokłonu Trzech Króli” pozwali na nowo spojrzeć miłośnikom sztuki dawnej i zwiedzającym Muzeum Diecezjalne na jego walory artystyczne i historyczne. Prace konserwatorskie przeprowadzone zostały w rzeszowskiej pracowni konserwatorów dzieł sztuki Eweliny i Marcina Gruszczyńskich.

Tekst: ks. Tomasz Lis
Fot. S. Justyna Kaniowska




czwartek, 14 kwietnia 2016

Fundament Polski. Chrzest Mieszka i jego poddanych

Pod takim tytułem 14 kwietnia odbyło się spotkanie z dr hab. Lidią Korczak, profesorem Uniwersytetu Jagiellońskiego z Zakładu Historii Polski Średniowiecznej Instytutu Historii UJ w Krakowie. Wykład przybliżył historię fenomenu powstawania nowego, słowiańskiego państwa Polan na tle ówczesnych stosunków politycznych, religijnych i kulturowych. Wykład wzbudził duże zainteresowanie i dyskusję o znaczeniu tego ważnego wydarzenia, jakim był chrzest Mieszka i jego poddanych.



niedziela, 3 kwietnia 2016

Otwarcie wystawy „...Z NICH ZAŚ NAJWIĘKSZA JEST MIŁOŚĆ”

3 kwietnia w Niedzielę Miłosierdzia miało miejsce otwarcie wystawy zorganizowanej z okazji Roku Miłosierdzia i 1050-tej rocznicy Chrztu Polski.


Wystawa podzielona została na dwie części. W pierwszej sali zgromadzone zostały liczne dzieła malarskie, ryciny oraz tkaniny. Przedstawione na nich motywy ikonograficzne  mają zobrazować, że Miłosierdzie jest pierwsze i że Bóg nas nie potępił, ale dał pierwszeństwo miłości. Wystawie towarzyszą wybrane komentarze zaczerpnięte z Pisma Świętego.


Błogosławiony jesteś, miłosierny Boże […] i wszystkie Twoje dzieła niech Cię błogosławią na wieki" (Tb 3,11)



Kolejna część wystawy mówi nam, że trzeba zaakceptować siebie jako grzesznika i otworzyć się na Boże Miłosierdzie.


Pan Bóg nasz jest miłosierny i okazuje łaskawość, mimo że zbuntowaliśmy się przeciwko Niemu i nie słuchaliśmy głosu Pana Boga naszego, by postępować według Jego wskazań, które nam dał przez swoje sługi i proroków (Dn 9,9 -10.). 
Wtedy rzekł Pan do Mojżesza: Sporządź węża i umieść go na wysokim palu; wtedy każdy ukąszony, jeśli tylko spojrzy na niego, zostanie przy życiu. Sporządził więc Mojżesz węża miedzianego i umieścił go na wysokim palu. Każdy kto z wiarą popatrzył na niego, a był ukąszony przez ognistego węża pustynnego, został uzdrowiony (Lb 21,8-9)

Z miłosierdzia rodziły się cudowne czyny Jezusa



Miłosierdzie Boże w pełni objawiło się na Golgocie.


A oto Ja jestem z wami po wszystkie dni, aż do skończenia świata. (Mt 28, 20)





W sposób symboliczny nawiązano do Rocznicy Chrztu Polski.  Na wystawie zaprezentowana została rzeźba przedstawiająca św. Jana Chrzciciela trzymającego misę ze swoją ściętą głową, dzieło Macieja Polejowskiego wykonane dla konwentu dominikanów w Sandomierzu. Niezwykła jest przechowywana w zbiorach Muzeum Diecezjalnego  pamiątka historyczna, w postaci małej drewnianej drzazgi. Manifestuje ona romantyczną ideę  „pokrzepiania serc” narodu znajdującego się pod zaborami. Znajdują się przy niej następujące napisy objaśniające:
Ułamek z modrzewia z kościoła w R. 965 przez Mieczysława i Dąbrówkę wystawionego z domku Gotyckiego Puławskiego wzięty 1849, 16 lipca.
Dowód ukochania Pamiątek ojczystych przez naszych przodków, złożony w muzeum na zlecenie ks. Jana Wiśniewskiego, jednego z założycieli i wielkiego dobrodzieja tej instytucji. 


Idźcie i starajcie się zrozumieć, co znaczy: Chcę raczej miłosierdzia niż ofiary (Mt 9,13)

 Druga część ekspozycji w sposób monograficzny przedstawia historię dobroczynności w Sandomierzu: bractw religijnych, szpitali i domów schronienia dla ubogich, które powstawały w naszym mieście w XVII i XVIII w. Ukazana została szeroka działalność zakonu Kanoników Regularnych  de Saxia zwanych duchakami, którzy przybyli do Sandomierza w 1292 r. oraz założonego w 1905 r. Towarzystwa Dobroczynności. Od 1912 r. istniało w Sandomierzu Towarzystwa Patronatu więziennego. Wystawa przypomina również przytułek św. Zyty, przeznaczony dla starych, niedołężnych służących.
Za pomocą licznych fotografii przedstawiono działalność Caritas Diecezji Sandomierskiej, która realizuje  dzieło chrześcijańskiego miłosierdzia przyniesione przez duchaków. Tej części wystawy  również towarzyszą liczne dzieła sztuki, eksponowane są m.in. bursy do chorych z XVI i XVII w., a także  dokumenty, wśród nich dokument pergaminowy z pieczęcią króla Zygmunta Augusta.



SCENARIUSZ WYSTAWY:
URSZULA STĘPIEŃ (MUZEUM DIECEZJALNE)

Opracowanie plastyczne i aranżacja:


Echa z wernisażu wystawy w sieci:

POSTSCRIPTUM