sobota, 31 grudnia 2022

Kolejny rok za nami

 

Wszystkim gościom, którzy odwiedzili Muzeum Diecezjalne,
wszystkim, którzy wspierali nasze inicjatywy w 2022 roku
składamy wyrazy podziękowania.




Dla naszego muzeum był to Rok Jubileuszowy.
Patronat nad jubileuszem objął ks. biskup Krzysztof Nitkiewicz.


Rok rozpoczęliśmy koncertem charytatywnym 
dla Bartusia Przychodzkiego.
Inicjatorami koncertu byli ks. biskup Krzysztof Nitkiewicz 
 oraz wiceminister spraw zagranicznych Piotr Wawrzyk.


Po napaści Federacji Rosyjskiej na niepodległy naród ukraiński zorganizowaliśmy wystawę prac Joanny Gałeckiej, 
prezentujących widoki Kijowa i Czernihowa.
Wystawę dedykowaliśmy walczącej Ukrainie.


Nową przestrzeń ekspozycyjną otrzymał
Relikwiarz Drzewa Krzyża Świętego.



Otrzymaliśmy w darze akwaforty Ryszarda Gancarza,
obraz prof. Stanisława Białogłowicza
oraz dwie prace Ryszardy Krzesimowskiej.




Nasze eksponaty były wypożyczane na następujące wystawy:

„Kobieta w czasach Wazów” (Muzeum Narodowe w Kielcach).

„Niewiasty z pastorałami. 
Portrety ksień klasztoru benedyktynek ormiańskich we Lwowie”
(Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego Collegium Maius 
w Krakowie).

„Ostra sztuka. Gotyk na ziemi radomskiej”
(Muzeum im. Jacka Malczewskiego w Radomiu).

„Zamek w Szydłowcu. Wokół mecenatu dawnych właścicieli”
(Muzeum Ludowych Instrumentów Muzycznych w Szydłowcu).

„Szlachta sandomierska na Sejmie Wielkim 1788-1792”
(Muzeum Zamkowe w Sandomierzu).






Dzięki wymianie między muzeami
mogliśmy zaprezentować Państwu obrazy 
m.in. Jacka Malczewskiego, Jana Stanisławskiego, 
Józefa Mehoffera i Teodora Axentowicza.


Muzeum przygotowało nowe wystawy. 
Na wystawie zatytułowanej „Metafory”,
zaprezentowana została twórczość dr Lucyny Gozdek,
artystki mieszkającej w Staszowie.




Dzięki uprzejmości Michaela Popiela de Boisgelin z Kurozwęk
mogliśmy zaprezentować obrazy Józefa Czapskiego.


Od października czynna jest wystawa
„Ars epistolandi. Kiedy pisanie listów było Sztuką”.
 .
Wystawa, która cieszy się dużym zainteresowaniem wśród odwiedzających nasze Muzeum,
będzie udostępniona do września 2023 r.






Od września w Muzeum prezentowany jest słynny skarb z Trójcy-Zawichostu.



W Muzeum odbywały się oprowadzania kuratorskie, spotkania, wykłady.
Gościliśmy m.in. prof. Magdę Teter oraz prof. Marka Florka.
Odbył się też koncert zespołu Trio Bastrda w ramach festiwalu muzycznego „Ucho Igielne”.



Pracom konserwatorskim poddana została kamienna tablica erekcyjna z 1476 r.,
która znajduje się na ścianie południowej Domu Długosza.



Odnowiliśmy kilka obiektów znajdujących się na ekspozycji.
Prowadzimy prace badawcze i dokumentacyjne.



Tradycyjnie odwiedziliście Państwo muzeum podczas Nocy Muzeów
oraz dni Dziedzictwa Europejskiego.

                           


W dzień odpustu bł. Wincentego Kadłubka, 
Patrona Miasta i Diecezji
także w ogrodzie przy Domu Długosza
miała miejsce edycja „Żywych Obrazów Historii”.

 

Po okresie pandemii wznowiliśmy działalność edukacyjną.


Muzeum otrzymało nagrodę im. Tadeusza Włoszka „Za Działalność Muzealną”.


Bądźcie Państwo z nami w 2023 roku.

 

 





sobota, 3 grudnia 2022

O herbach

1 grudnia w naszym Muzeum gościliśmy uczniów ze szkoły w Zawierzbiu. Dzieci zgłębiały tajniki heraldyki: dlaczego powstały herby i kto je posiadał, jakie są ich rodzaje i jakie panują zasady przy ich tworzeniu; poznawały też legendy związane z wybranymi herbami. Nasi Goście mieli także za zadanie poszukać herbów znajdujących się na naszej ekspozycji muzealnej. Na zakończenie dzieci komponowały herb swojej rodziny. Pomysłów nie brakowało.

                         




czwartek, 24 listopada 2022

Zakończono prace konserwatorskie przy kamiennej tablicy erekcyjnej. Tablica wykonana z piaskowca znajduje się na ścianie południowej – pierwotnie frontowej – Domu Długosza, od strony dzisiejszej katedry sandomierskiej.


Dom Długosza to ceglana budowla, dwukondygnacjowa, podpiwniczona z kamiennym cokołem. Ściany pokrywa dekoracja z cegieł zendrówek (mocno wypalanych o ciemnej barwie), ułożonych w romby. W portalach i obramieniach okien zastosowano kamienny detal. Wzniesiony został z inicjatywy Jana Długosza na potrzeby kolegium mansjonarzy.

Jan Długosz, kanonik krakowski i sandomierski odnowił kolegium mansjonarzy, funkcjonujące przy sandomierskiej kolegiacie od 1417 roku, pierwsze wśród kolegiat w diecezji krakowskiej. 

W 1474 r. Jan Długosz rozpoczął budowę dla nich okazałego domu, na placu nabytym przez Piotra z Gniazdowa. Zachowane materiały źródłowe przekazują dwa nazwiska muratorów związanych z budową. Pierwszy z nich to Marcin Proszko, który wymieniany jest w latach 1456-1476 również jako Prosko, Proscho, Proszka. Po jego śmierci kierownictwo budowy objął magister Johannes murator, prawdopodobnie jego uczeń, notowany w źródłach w latach 1476-1480. Murator Jan przybył do Sandomierza w 1478 r., aby ukończyć rozpoczętą budowę. Przy budowie pracował również cieśla Karcz. Długosz choć z dala, nie przestawał kierować pracami i doradzać budowniczym. Kolegium mansjonarzy funkcjonowało przy kolegiacie do 1807 r. 

W 1864 r. Dom Długosza przekazano pod zarząd kapituły katedralnej, która od tego czasu miała troszczyć się o stan zachowania budowli i wszystkie związane z tym remonty. 
W 1934 r. przeprowadzono restaurację Domu Długosza, pod kierunkiem Franciszka Mączyńskiego, architekta z Krakowa. Restauracja objęła nie tylko architekturę zabytkowej budowli, ale także zaprojektowanie wielu różnorodnych elementów wnętrza. Odnowiono także tablicę erekcyjną, dla której architekt  przygotował dwa projekty zadaszenia. Dzięki restauracji rozpoczętej w 1934 r. z inicjatywy biskupa Włodzimierza Jasińskiego, Dom Długosza odzyskał dawną świetność i został przeznaczony na siedzibę Muzeum Diecezjalnego.

                               

                                                                     


 
                                                  

















(stan przed konserwacją)


Kamienna tablica erekcyjna wykonana jest z piaskowca i znajduje się na ścianie południowej – pierwotnie frontowej – Domu Długosza, od strony dzisiejszej katedry sandomierskiej. Kompozycja płyty obejmuje w górnej części herb Długosza szczelnie wypełniający wyprofilowaną wnękę, zaś w dolnej czterowersową inskrypcję. Herb kanonika nawiązuje do rycerskich tradycji jego rodu i utrzymany jest w zachodnioeuropejskiej konwencji. Foremnie wymodelowana Wieniawa przedstawia na tarczy o półkolistej podstawie bawolą głowę z kolcem w nozdrzach. Nad nią hełm turniejowy, garnczkowy z liściastymi labrami. W klejnocie ukoronowany połulew wyskakujący, z uniesionym mieczem otłuczonym w łapie. Treść inskrypcji upamiętnia fundatora i określa chronologię poświęcenia budowli:  

Anno MCCCCLXXVI ad honorem 
dei et provisionem mansionariorum 
sandomiriensium Johannes 
Dlugosch me fecit canonicus cracoviensis.

Zarówno kształt pisma (dekoracyjna minuskuła gotycka nawiązująca do form używanych w początkującej sztuce drukarskiej), jak i stylizacja herbu reprezentują wysoki poziom artystyczny, wytwornie manifestując pozycję i prestiż fundatora.

























                                           



















(stan po konserwacji 2022r.)

Prace konserwatorskie przeprowadzone na podstawie decyzji ks. Biskupa Krzysztofa Nitkiewicza. Zakres prac zatwierdził WUOZ w Kielcach, delegatura w Sandomierzu. Prace konserwatorskie wykonała firma: Konserwacja Dzieł Sztuki Ewelina i Marcin Gruszczyński s.c. Tablica została oczyszczona metodą laserową, nie niszczącą nawarstwień historycznych.

Prace zostały dofinansowane ze środków Województwa Świętokrzyskiego i wkładu własnego muzeum. Dziękujemy za pomoc w przywróceniu walorów historycznych, zabezpieczeniu i estetycznej prezentacji tablicy.



piątek, 28 października 2022

Jubileusz 1902- 2022




W dniu 26 października dokładnie w 85 rocznicę inauguracji Muzeum Diecezjalnego w Domu Długosza (trzeciej siedzibie Muzeum ), odbyła się uroczystość wieńcząca Jubileusz 120 lat powstania Muzeum Diecezjalnego w Sandomierzu.
W spotkaniu uczestniczyli: bp Krzysztof Nitkiewicz, ordynariusz Diecezji Sandomierskiej, bp Michał Janocha przewodniczący Komisji Episkopatu ds. Kultury i Ochrony Dziedzictwa Kulturowego, bp Adam Wodarczyk z Katowic, bp Włodzimierz Juszczak, ordynariusz Eparchii Wrocławsko-Koszalińskiej oraz bp Aleksander Jazłowiecki z Kijowa.


Obecni byli także: przedstawicielka Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego Anna Maniakowska, wojewoda świętokrzyski Zbigniew Koniusz, marszałek województwa świętokrzyskiego Andrzej Bętkowski, starosta sandomierski Marcin Piwnik, burmistrz miasta Sandomierza Marcin Marzec, przedstawiciele różnych instytucji, muzeów, artyści oraz goście z całej Polski.













W drugiej części spotkania zaprosiliśmy naszych Gości na koncert Nazara Tatsyshyna, solisty Filharmonii Lwowskiej i Opery Narodowej, przy akompaniamencie multiinstrumentalisty Andrzeja Walusa.




Zwieńczeniem uroczystości rocznicowej było otwarcie wystawy Ars epistolandi. Kiedy pisanie listów było Sztuką, po której naszych gości oprowadziła kustosz Muzeum Diecezjalnego oraz komisarz wystawy i autorka scenariusza dr Urszula Stępień. Zaprezentowano na niej część kolekcji ks. Jana Wiśniewskiego, wielkiego darczyńcy naszego Muzeum.


Na wystawie można zobaczyć listy królewskie, m.in. Zygmunta Augusta, Jana III Sobieskiego, a także listy Henryka Sienkiewicza, Deotymy, Elizy Orzeszkowej i Jana Matejki.


Zgromadzonym listom towarzyszą przedmioty związane z pisaniem: orle pióro Józefa Piłsudskiego, gęsie pióro cesarza Franciszka Józefa, kałamarz grawitacyjny abp Zygmunta Szczęsnego oraz pióro Stanisława Wyspiańskiego.







Eksponaty zgromadzone na wystawie pochodzą ze zbiorów m.in. Biblioteki Diecezjalnej w Sandomierzu, Dworu w Śmiłowie, Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego Collegium Maius oraz Zamku Królewskiego w Warszawie.


Wystawę w naszym Muzeum można oglądać do września przyszłego roku.
Wystawa została dofinansowana ze środków Województwa Świętokrzystkiego.
Fotografie: ks. Grzegorz Słodkowski