Muzeum Diecezjalne jest spadkobiercą idei otaczania opieką konserwatorską zabytków rodzimej kultury zrodzonej wśród księży profesorów sandomierskiego Seminarium Duchownego. Sandomierz był miejscem, gdzie w XIX w. i na początku XX w. prężnie działało kościelne środowisko naukowe. Zaznaczyło się ono kręgiem kapłanów wykształconych w seminarium, których wyrazistą cechą był żarliwy patriotyzm, umocniony wiedzą o dziejach ojczystych.
Ks. Melchior Buliński (1810-1877), znany historyk Kościoła, profesor Akademii Duchownej w Warszawie i seminarium w Sandomierzu, prałat i kustosz sandomierskiej katedry. Był on znawcą i miłośnikiem historii Sandomierza, autorem monografii miasta wydanej pośmiertnie w 1879 r., stanowiącej kompendium wiedzy, wykorzystujące obficie źródła archiwalne.
Pracownicy muzeum, pamiętając o fundamencie na jakim powstawało muzeum, starają się przypominać o tym na różnych spotkaniach. np. w Ostrowcu św. w Szkole Wiary ( ks. Andrzej Rusak) w Garbowie (Urszula Stępień). Ostatnie takie spotkanie miało miejsce w Kleczanowie, gdzie Urszula Stępień opowiedziała o zainteresowaniach przeszłością profesorów Seminarium Duchownego w Sandomierzu, a także przybliżyła sylwetki kontynuatorów tych historycznych zainteresowań: ks. Józefa Rokosznego, założyciela muzeum oraz ks. Jana Wiśniewskiego, jego wielkiego darczyńcę. Spotkania takie upowszechniają w różnych środowiskach wiedzę na temat szczególnego dziedzictwa historii diecezji sandomierskiej.