sobota, 28 listopada 2020
wtorek, 24 listopada 2020
DZIEDZICTWO KUNSTKAMERY? JAK POWSTAWAŁY NASZE MUZEA
Prezentujemy referat zatytułowany: „Zbiór zabytków sztuki kościelnej i starożytności artystycznej”. Geneza kolekcji Muzeum Diecezjalnego w Sandomierzu, wygłoszony na konferencji naukowej przygotowanej przez Muzeum Narodowe Ziemi Przemyskiej w Przemyślu z okazji 100-lecia jego powstania. Konferencja odbyła się w dniach 2-3 grudnia 2020 roku. Ze względu na ogłoszony stan epidemii konferencja odbyła się w trybie online. Można ją odsłuchać za pośrednictwem kanału w serwisie YouTube dostępnego pod adresem: https://www.youtube.com/channel/UCpy5wOTsHB7LDPnbnLxzAuw
Program: https://mnzp.pl/pl/node/1198
Konferencja Naukowa z okazji
110-lecia Muzeum Narodowego Ziemi Przemyskiej w Przemyślu
DZIEDZICTWO KUNSTKAMERY? JAK POWSTAWAŁY NASZE MUZEA
2 grudnia 2020 – pierwszy dzień
sala audiowizualna w Głównym Gmachu MNZP
9.00-9.20
Powitanie uczestników przez dyr. MNZP Jana Jarosza
Podziękowania i sprawy organizacyjne – Marta Trojanowska
9.20 – 9. 40
Dr hab. prof. ASP w Warszawie Dorota Folga-Januszewska, Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie, Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie
DZIEDZICTWO KUNSTKAMERY I ROZUMIENIE POJĘCIA „MUZEUM”
I. KONFERENCJA – KOMUNIKATY GOSPODARZY
9.40 – 11.45 – 1 część: Miscellanea z początków MNZP
1. Katarzyna Winiarska, MNZP
Muzeum Kazimierza Marii Osińskiego – marzenie a rzeczywistość. Rozważania na temat kilku projektów architektonicznych ze zbiorów Muzeum Narodowego Ziemi Przemyskiej
2. Bożena Figiela, MNZP
Początki Muzeum Narodowego Ziemi Przemyskiej. Refleksja inwentaryzatora zbiorów
3. dr Ewa Grin-Piszczek, Archiwum Państwowe w Przemyślu
Zbiory Osińskich zalążkiem Archiwum Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Przemyślu
4. dr Marta Trojanowska, MNZP
O winiecie „Rocznika Przemyskiego”, ekslibrisie Towarzystwa Przyjaciół Nauk i ich twórcach. Identyfikacja wizualna Muzeum Narodowego Ziemi Przemyskiej sprzed 110 lat
5. Dorota Zahel, MNZP
„Dziedzictwo Kunstkamery”. Jak tworzyliśmy wystawę
11.45 – 12.00 PRZERWA
II. KONFERENCJA – REFERATY GOŚCI
12.00 -13.20 – 2 część: Początki muzeów
1. Małgorzata Wawrzak, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu
Organizacje społeczne i muzea prowincjonalne w czasach rozbiorów
2. Michał Murzyn, Muzeum Tatrzańskie im. Dra Tytusa Chałubińskiego w Zakopanem
Kulturę mamy we krwi. 130 lat Muzeum Tatrzańskiego
3. Katarzyna Winiarczyk, Muzeum Historyczne Miasta Krakowa
Założenie i pierwsze dekady funkcjonowania Muzeum Historycznego Miasta Krakowa – refleksja z perspektywy obchodów 120-lecia instytucji
4. ks. Marek Wojnarowski, Muzeum Archidiecezjalne im. Św. Józefa Sebastiana Pelczara Biskupa w Przemyślu, Uniwersytet Warszawski, Wydział Artes Liberales Twórcy i początki Muzeum Archidiecezjalnego w Przemyślu
13.20 – 14.00 DYSKUSJA
14.00-14.20 PRZERWA
14.20 -15.40 – 3 część: Początki muzeów - cd.
5. Magdalena Piwowarska, Muzeum Historii Miasta Lublina, Oddział Muzeum Narodowego w Lublinie
Muzeum Lubelskie w Lublinie. Geneza i początki
6. dr Urszula Stępień, Muzeum Diecezjalne w Sandomierzu
„Zbiór zabytków sztuki kościelnej i starożytności artystycznej”. Geneza kolekcji Muzeum Diecezjalnego w Sandomierzu
7. Krystyna Pieronkiewicz-Pieczko, Muzeum Śląskie w Katowicach
„Skazane” na nowoczesność. Początki Muzeum Śląskiego w Katowicach
8. Ewa Cuber-Strutyńska – Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie, Instytut Historii PAN w Warszawie, Mateusz Tułodziecki – Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie – Historia utworzenia krakowskiego Muzeum Lotnictwa w zarysie
15.40-16.00 DYSKUSJA
3 grudnia 2020 - drugi dzień konferencji
sala audiowizualna w Głównym Gmachu MNZP
9.00-10.40 – 4 część: Początki muzeów - cd.
9. Łukasz Ożóg, Muzeum Okręgowe w Rzeszowie
Od Muzeum Ziemi Rzeszowskiej do Muzeum Okręgowego w Rzeszowie – powstanie i pierwsze lata działalności rzeszowskiego muzeum (1935-1953)
10. Hanna Ignatowicz, Muzeum Narodowe Rolnictwa i Przemysłu Rolno-Spożywczego w Szreniawie
„To nie może być instytucja o przygodnych zbiorach”… – powstanie i początki
działalności Muzeum Rolnictwa w Szreniawie w perspektywie 100 lat
muzealnictwa rolniczego na ziemiach polskich
11. Ewa Dagmara Rutkowska, Muzeum Wsi Mazowieckiej w Sierpcu
Muzeum Wsi Mazowieckiej w Sierpcu wczoraj i dziś
12. Anna Król, kustosz – Muzeum-Zamek Górków w Szamotułach;
Muzeum – Zamek Górków w Szamotułach. Historia placówki
13. Łukasz Krzysiak, Muzeum Martyrologii „Pod Zegarem”, Oddział Muzeum Narodowego w Lublinie
Historia i działalność Muzeum Martyrologii „Pod Zegarem”
10.40 - 11.00 DYSKUSJA
11.00 - 11.20 PRZERWA
11.20 -12.20 – 5 część: Donatorzy i Muzealnicy
14. Małgorzata Surmacz, Muzeum Narodowe w Lublinie, Instytut Historii UMCS
Wiktor Ziółkowski (1893-1978). Muzealnik z pasją
15. Małgorzata Górzyńska, Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza w Warszawie
Adam Mauersberger. Dyrektor. Muzeolog. Wizjoner
16. Dr hab. prof. UG Mirosław Piotr Kruk, Uniwersytet Gdański, Muzeum Narodowe w Krakowie
Ofiarodawcy sztuki cerkiewnej dla Muzeum Narodowego w Krakowie
12.20 - 12.40 DYSKUSJA
12.40-13.00 PRZERWA
13.00 -14.40 - 6 część: Kolekcje i Kolekcjonerzy
17. Magdalena Kątnik-Kowalska, Dom Kultury w Żołyni
Jak odkryłam dziedzictwo Dąbrowskich
18. Alicja Kilijańska, Muzeum Narodowe w Krakowie
Kolekcja rzemiosła artystycznego w Muzeum Narodowym w Krakowie. Historia i profil zbioru (do 1915)
19. Eliza Ptaszyńska, Muzeum Okręgowe w Suwałkach
Kolekcja malarstwa Alfreda Wierusza-Kowalskiego. Jej dzieje i znaczenie
20. Beata Wilczewska, Muzeum Podlaskie w Białymstoku
Historia Biblioteki Muzeum Podlaskiego
21. Ryszard Kruk, kolekcjoner; portal www.kolekcjonerstwo.pl, Stowarzyszenie Przyjaciół Almanachu Muszyny
Od Feliksa Jasieńskiego do Marka Roeflera – kolekcjonerzy na rzecz muzeów i ochrony dziedzictwa narodowego
14.40 – 15.30 DYSKUSJA – ZAKOŃCZENIE - PODZIĘKOWANIA
czwartek, 5 listopada 2020
Kartka jubileuszowa z 1918 r., opracowana na stulecie powstania Diecezji Sandomierskiej. Pomysłodawcą jej wydania był ks. Jan Wiśniewski (1876-1943), kapłan Diecezji Sandomierskiej, wówczas proboszcz parafii Borkowice, wielki darczyńca Muzeum Diecezjalnego w Sandomierzu. Jako historyk amator, zainspirowany XIX-wiecznymi badaniami geograficzno-historycznymi, opracował i wydał nakładem własnym 15 tomów Monografii dekanatów i Historycznych opisów kościołów. Ks. Wiśniewski był również kolekcjonerem pamiątek ojczystych. Na plebanii w Borkowicach założył „Muzeum pamiątek narodowych”. Jego kolekcjonerstwo miało XIX-wieczne korzenie, kształtowało się w atmosferze wzrastania myśli patriotycznych i rozwijającego się w dobie niewoli narodowej zainteresowania historią ojczystą. Zbiór, który zgromadził miał charakter patriotyczny, i takąż pełnił funkcję, przejawiającą się w pragnieniu ocalenia od zniszczenia ułamków polskości, dla zbudowania przyszłych pokoleń. Dziś pamiątki patriotyczne z kolekcji ks. Jana Wiśniewskiego mogą oglądać kolejne pokolenia odwiedzających Muzeum Diecezjalne urządzone w Domu Długosza.
Autograf ks. Achillesa Ratti w pamiątkowej księdze gości muzeum .
Siostry Benedyktynki z Przemyśla zwiedzały muzeum,
które urządzone było wówczas w Seminarium Duchownym, w dawnym klasztorze Panien
Benedyktynek. Jeszcze nie dawno te barokowe gmachy naznaczone były ich wspólną
modlitwą i śpiewem, a pomieszczenia przeznaczone na muzeum należały niegdyś do
ksieni klasztoru.
Julian Pagaczewski
(1874-1940), historyk sztuki, profesor UJ, oglądał nie tylko zbiory muzeum, ale jak możemy przypuszczać, także prace
konserwatorskie przy freskach bizantyńskich w katedrze, wykonane przez krakowskich
artystów Karola Frycza i Jana Talagę. W
1918 r. w prezbiterium rusztowania były jeszcze ustawione. Rusztowania
zamierzano wówczas przenieść do korpusu nawowego, aby obielić ściany katedry.
Fryderyk
Papée
(1856-1940), który pozostawił wpis w pamiątkowej księdze muzeum, był polskim historykiem, profesorem UJ, od 1902 konserwatorem dla Galicji Wschodniej. W latach
1905-1926 pełnił funkcję dyrektora Biblioteki Jagiellońskiej. Jako historyk zajmował się
historią Polski XV i XVI wieku, a także historią średniowieczną Europy wschodniej.
W 1918 r. pozostawiła
swój podpis młodziutka Wanda Świeżyńska z pobliskich Wilczyc, która w 1925 roku rozpocznie naukę w Szkole Sztuk Pięknych
w Warszawie. Ale w 1918 roku pobierała
jeszcze pierwsze nauki rysunku i malarstwa u swojego kuzyna Jerzego Wolffa, który odegrał ważną rolę w
kształtowaniu wyobraźni malarskiej młodej Wandy. W 1934 r. poślubiła doktora
Zygmunta Schinzla i osiedliła się w Sandomierzu.
Wśród podpisów
odnajdujemy nazwisko siedemnastoletniego wówczas ks. Wincentego Granata, obecnie
sługi Bożego.
(tekst U. Stępień)