Zakończono prace konserwatorskie przy kamiennej tablicy erekcyjnej. Tablica wykonana z piaskowca znajduje się na ścianie południowej – pierwotnie frontowej – Domu Długosza, od strony dzisiejszej katedry sandomierskiej.

Dom Długosza to ceglana budowla, dwukondygnacjowa, podpiwniczona z kamiennym cokołem. Ściany pokrywa dekoracja z cegieł zendrówek (mocno wypalanych o ciemnej barwie), ułożonych w romby. W portalach i obramieniach okien zastosowano kamienny detal. Wzniesiony został z inicjatywy Jana Długosza na potrzeby kolegium mansjonarzy.

Jan Długosz, kanonik krakowski i sandomierski odnowił kolegium mansjonarzy, funkcjonujące przy sandomierskiej kolegiacie od 1417 roku, pierwsze wśród kolegiat w diecezji krakowskiej. 

W 1474 r. Jan Długosz rozpoczął budowę dla nich okazałego domu, na placu nabytym przez Piotra z Gniazdowa. Zachowane materiały źródłowe przekazują dwa nazwiska muratorów związanych z budową. Pierwszy z nich to Marcin Proszko, który wymieniany jest w latach 1456-1476 również jako Prosko, Proscho, Proszka. Po jego śmierci kierownictwo budowy objął magister Johannes murator, prawdopodobnie jego uczeń, notowany w źródłach w latach 1476-1480. Murator Jan przybył do Sandomierza w 1478 r., aby ukończyć rozpoczętą budowę. Przy budowie pracował również cieśla Karcz. Długosz choć z dala, nie przestawał kierować pracami i doradzać budowniczym. Kolegium mansjonarzy funkcjonowało przy kolegiacie do 1807 r. 

W 1864 r. Dom Długosza przekazano pod zarząd kapituły katedralnej, która od tego czasu miała troszczyć się o stan zachowania budowli i wszystkie związane z tym remonty. 

W 1934 r. przeprowadzono restaurację Domu Długosza, pod kierunkiem Franciszka Mączyńskiego, architekta z Krakowa. Restauracja objęła nie tylko architekturę zabytkowej budowli, ale także zaprojektowanie wielu różnorodnych elementów wnętrza. Odnowiono także tablicę erekcyjną, dla której architekt  przygotował dwa projekty zadaszenia. Dzięki restauracji rozpoczętej w 1934 r. z inicjatywy biskupa Włodzimierza Jasińskiego, Dom Długosza odzyskał dawną świetność i został przeznaczony na siedzibę Muzeum Diecezjalnego.

                               

                                                                     

 

                                                  

(stan przed konserwacją)

Kamienna tablica erekcyjna wykonana jest z piaskowca i znajduje się na ścianie południowej – pierwotnie frontowej – Domu Długosza, od strony dzisiejszej katedry sandomierskiej. Kompozycja płyty obejmuje w górnej części herb Długosza szczelnie wypełniający wyprofilowaną wnękę, zaś w dolnej czterowersową inskrypcję. Herb kanonika nawiązuje do rycerskich tradycji jego rodu i utrzymany jest w zachodnioeuropejskiej konwencji. Foremnie wymodelowana Wieniawa przedstawia na tarczy o półkolistej podstawie bawolą głowę z kolcem w nozdrzach. Nad nią hełm turniejowy, garnczkowy z liściastymi labrami. W klejnocie ukoronowany połulew wyskakujący, z uniesionym mieczem otłuczonym w łapie. Treść inskrypcji upamiętnia fundatora i określa chronologię poświęcenia budowli:  

Anno MCCCCLXXVI ad honorem 

dei et provisionem mansionariorum 

sandomiriensium Johannes 

Dlugosch me fecit canonicus cracoviensis.

Zarówno kształt pisma (dekoracyjna minuskuła gotycka nawiązująca do form używanych w początkującej sztuce drukarskiej), jak i stylizacja herbu reprezentują wysoki poziom artystyczny, wytwornie manifestując pozycję i prestiż fundatora.

                                           

(stan po konserwacji 2022r.)

Prace konserwatorskie przeprowadzone na podstawie decyzji ks. Biskupa Krzysztofa Nitkiewicza. Zakres prac zatwierdził WUOZ w Kielcach, delegatura w Sandomierzu. Prace konserwatorskie wykonała firma: Konserwacja Dzieł Sztuki Ewelina i Marcin Gruszczyński s.c. Tablica została oczyszczona metodą laserową, nie niszczącą nawarstwień historycznych.

Prace zostały dofinansowane ze środków Województwa Świętokrzyskiego i wkładu własnego muzeum. Dziękujemy za pomoc w przywróceniu walorów historycznych, zabezpieczeniu i estetycznej prezentacji tablicy.

https://radiokielce.pl/963060/tablica-fundacyjna-na-murze-domu-dlugosza-wypieknieje/