Pamiątki po Pannach Benedyktynkach w zbiorach Muzeum Diecezjalnego

Przykład haftu wykonanego przez siostry benedyktynki

W tym roku mijają cztery wieki od przybycia Panien Benedyktynek do Sandomierza. Jubileusz ten staje się okazją do przypomnienia, że część dziedzictwa z dawnego klasztoru przechowywana jest w Muzeum Diecezjalnym. Pozostaje ono materialnym świadectwem dziejów klasztoru i duchowości zakonnej określając także miejsce konwentu w kulturze i historii Sandomierza.

Portret ksieni Zofii Sieniawskiej

Należy przypomnieć, w jaki sposób pamiątki z klasztoru trafiły do kolekcji muzealnej. Pod koniec XIX w., w związku ze wzrastającą liczbą alumnów, gmach domu księży emerytów okazał się niewystarczający na potrzeby seminarium, rozważano więc różne możliwości powiększenia siedziby. 

Krata z klasztoru.

Dzieło Mateusza Roskwitowicza z końca XVII w.

Płaskorzeźba koronacja Matki Bożej oraz akantowa rama z nieistniejącego ołtarza św. Anny.
Dzieło Mateusza Roskwitowicza z końca XVII w.

Gdy okazało się, że nie można uratować zlikwidowanego ukazem carskim klasztoru benedyktynek, administrator diecezji biskup Stanisław Zdzitowiecki, by przeciwstawić się planom urządzenia w klasztorze siedziby władz powiatowych i koszar dla wojska, a w kościele cerkwi, zwrócił się do władz państwowych z propozycją przekazania ich na siedzibę seminarium. Plany te podtrzymał jego następca biskup Stefan Aleksander Zwierowicz. Po opuszczeniu Sandomierza, przez pozostałe w klasztorze sześć sióstr, zespół barokowych zabudowań klasztornych został przyznany na własność seminarium duchownemu. 

Agnusek w ozdobnej oprawie z koralików

Relikwiarz wielu świętych z umieszczonym centralnie agnuskiem.

Ozdoby wykonane z malowanego i złoconego pergaminu

W gmachu Seminarium Duchownego przeznaczono również miejsce na Muzeum Diecezjalne. W protokołach kapituły katedralnej z 15 października 1906 możemy przeczytać, że zbiory muzeum kompletowane [od 1902 r.] przez ks. Rokosznego w kapitularzu katedry mają zostać przeniesione wkrótce do obszerniejszego lokalu w Seminarium Duchownym.

Najstarszy fortepian polski

Woskowa figurka modlącej się św. Scholastyki

Muzeum  urządzono na parterze, w trzech pomieszczeniach dawnego południowego skrzydła klasztornego, wzniesionego w XVII w. W jednej z muzealnych sal zgromadzono pamiątki po benedyktynkach. Zachowały się fotografie pokazujące fragmenty tej ekspozycji, a także krótki opis, który zamieścił ks. Rokoszny w swoim Przewodniku po Sandomierzu wydanym w 1909 r.: W trzeciej Sali pamiątki po benedyktynkach: drzwi rzeźbione a jour, które oddzielały ich kaplicę od kościoła; piec gdański z XVII wieku z malowanych kafli; meble, dywany, organki, relikwiarze, pasy umartwień. 

Fajansowa misa z Ćmielowa

Pudełko na zapałki ozdobione agatami i koralami

Muzeum w Seminarium Duchownym istniało do 1936 r., kiedy rozpoczęto przenoszenie zbiorów do Domu Długosza, wyremontowanego na ten cel z inicjatywy bpa Włodzimierza Jasińskiego.

Waga z klasztornej apteki

Na te przechowywane w muzealnej kolekcji skarby składają się elementy dawnego, jednolicie zakomponowanego wyposażenia wnętrza kościoła pw. św. Michała Archanioła, obrazy, w tym zbiór portretów benedyktynek, tkaniny, instrumenty muzyczne, relikwiarze, meble, wreszcie przedmioty użytku codziennego.

Urszula Stępień

Przykład haftu wykonanego przez siostry benedyktynki