wtorek, 5 grudnia 2023

Lekcje muzealne w Muzeum Diecezjalnym

     W ubiegłym tygodniu nasze Muzeum odwiedziły dzieci z przedszkoli nr 3 i 6 w Sandomierzu. Brały one udział w lekcjach muzealnych o "Ogrodzie kanonika Marcina z Urzędowa". Dzieciom nie straszne były śniegi i mróz. 







     Zapraszamy wszystkie dzieci na kolejne lekcje muzealne. Tematy zajęć można znaleźć tutaj: 



wtorek, 21 listopada 2023

Lekcje muzealne

    Rozpoczęliśmy nowy cykl lekcji muzealnych. Jako pierwsze odwiedziły nas dzieci z przedszkola nr 5 w Sandomierzu. Lekcja dotyczyła roślin i ziół pochodzących z renesansowego ogrodu kanonika Marcina z Urzędowa.
    W trakcie zajęć dzieci mogły zobaczyć, dotknąć, powąchać 
i posmakować różnych ziół oraz dowiedzieć się jak one działają 
i jaki wpływ mają na nasze zdrowie, które z nich mają walor zapachowy wykorzystywany w kosmetyce, a które znamy 
z kuchennej szafki. Zapoznały się także z postacią kanonika Marcina z Urzędowa i podobnie jak on wykonały kartę zielnikową. Dzieci miały okazję przygotować herbatę z różnych ziół, którą pod koniec lekcji mogły skosztować. Zwiedziły również ogród Marcina znajdujący się przy naszym Muzeum.
    Serdecznie zapraszamy wszystkie dzieci na zajęcia edukacyjne do Muzeum Diecezjalnego. Tematyka prowadzonych zajęć jest różnorodna. Każdy może wybrać coś dla siebie.













niedziela, 8 października 2023

Żywe witryny historii





W dzień odpustu bł. Wincentego Kadłubka, patrona Sandomierza i Diecezji Sandomierskiej w naszym Muzeum można było spotkać: bł. Wincentego Kadłubka, Elżbietę z Gostomskich Sieniawską wraz z córkami: Zofią i Elżbietą a także Mikołaja Trąbę I Prymasa Polski oraz księżnę Marię - żonę Bolesława IV Kędzierzawego.
Ciekawostką była czytana przez lektorów "Kronika Polska" Mistrza Wincentego.
W historyczne postacie wcieliła się młodzież z sandomierskich szkół. Była to IX edycja "Żywych Obrazów Historii", prezentacji bohaterów legendarnych i historycznych związanych z dziejami Sandomierza. Pojawił się też orszak Królowej Jadwigi.
Dziękujemy bardzo młodzieży, nauczycielom a szczególnie pani Grażynie Milarskiej, pomysłodawczyni wydarzenia, które na stałe wpisało się w tradycję świętowania odpustu ku czci bł. Wincentego Kadłubka.









zobacz fotorelację:

https://www.facebook.com/MuzeumDiecezjalneSandomierz/posts/pfbid034WoJJLNibLWN2SKKdTz7LXoBfr3hP1CciZ6DWA9CEmWwcJKBUXZ4Nqpei93VpBNEl?notif_id=1696768465767274&notif_t=feedback_reaction_generic&ref=notif

niedziela, 1 października 2023


Zlot Członków Polskiego Komitetu Światowej Organizacji Wychowania Przedszkolnego OMEP

29 września w naszym Muzeum odbyło się niecodzienne spotkanie. Gościliśmy prawie sześćdziesiąt osób z całej Polski, które brały udział w XI Zlocie Członków Polskiego Komitetu Światowej Organizacji Wychowania Przedszkolnego OMEP.
Panie zapoznały się z Sandomierskim ogrodem kanonika Marcina z Urzędowa. Następnie przyglądały się lekcji muzealnej: "Co kryje ogród Marcina z Urzędowa", w której uczestniczyły dzieci z przedszkola nr 1 w Sandomierzu. Na koniec zaprosiliśmy naszych Gości do zwiedzenia Muzeum a szczególnie wystawy Ars epistolandi. Kiedy pisanie listów było Sztuką. Serdecznie dziękujemy za wspólny czas.
















piątek, 17 marca 2023

Spotkanie w Muzeum



 Wielu Gości odpowiedziało na nasze zaproszenie  16 marca 2023 r.

Zebranych przywitał Ksiądz Dyrektor Andrzej Rusak.




Spotkanie rozpoczęło się wykładem dr Urszuli Stępień: 

Ksiądz Jan Wiśniewski i jego "Muzeum pamiątek narodowych",





Następnie ks. Dyrektor zainaugurował 

prezentację multimedialną kolekcji grafiki

która od tej pory będzie stałym elementem ekspozycji;












Ostatnim akordem spotkania było kuratorskie oprowadzanie 

po wystawie czasowej:  

"Ars epistolandi. Kiedy pisanie listów było Sztuką."


Dziękujemy za Państwa obecność !



sobota, 14 stycznia 2023

Powstanie Styczniowe 1863 

Pamiątki po Powstańcach i Zesłańcach w zbiorach sandomierskiego Muzeum Diecezjalnego

Wśród pamiątek symbolizujących niepodległościowy zryw powstańczy, szczególne miejsce zajmuje Proporzec oddziału powstańczego z lat 1863-1864, z wizerunkiem Orła. Również z daru ks. Wiśniewskiego pochodzi owalna klamra do pasa z 1863 roku z wizerunkiem Orła na tle czerwonej emalii. Muzeum posiada w zbiorach liczną kolekcję niewielkich, owalnych medalionów powstańczych (kaplerzy), wykonanych z blachy miedzianej, z wyrytym wizerunkiem Matki Boskiej Królowej Polski na złoconym tle na jednej stronie oraz  malarskim przedstawieniem świętego patrona na drugiej stronie.


Na szczególną uwagę zasługują pamiątki wykonane przez powstańców na zesłaniu. W zbiorach znajduje się Fajka patriotyczna wykonana na Syberii, ozdobiona czterema główkami męskimi. Na zachowanej na fajce karteczce widnieje napis: Fajka zrobiona przez Zesłańca 1864 r. na Syberię. Był nim Tymieniecki z Kaliskiego. Na niej wyrzeźbił podobizny kapucyna i innych co razem byli w Katordze. Być może twórcą tej patriotycznej pamiątki był Bolesław Tymieniecki z prażmowskiej linii Tymienieckich herbu Zaremba, ojciec pierwszego biskupa łódzkiego Wincentego Tymienieckiego, o którym ks. Piotr Zwoliński wspomniał w artykule Biskup Wincenty Tymieniecki i jego inicjatywy społeczno-dobroczynne – przyczynek do biografii („Łódzkie Studia Teologiczne”, 17, 2008), że był naczelnikiem powstania w łęczyckiem i kierownikiem punktu rozdzielczego aprowizacji oddziałów powstańczych. Za swą działalność został skazany na dożywotnią katorgę na Syberii. Po ułaskawieniu na krótki czas osiedlił się w Kowalewie w ziemi łaskiej, następnie […] w Piotrkowie Trybunalskim, gdzie 3 kwietnia 1871 r. urodził się Wincenty, piąty syn małżonków Tymienieckich, późniejszy pierwszy biskup łódzki

Kolejną syberyjską pamiątką, jaką posiada w swoich zbiorach Muzeum Diecezjalne, jest skrzyneczka z jasnego brzozowego drewna, którą wykonał i ozdobił zesłaniec K. Sieciński, (ok. 1818-1888), a wspólnota zesłańcza w Spassku ofiarowała ks. Konstantemu Piwarskiemu (1824-1889) w dniu jego imienin. Jak czytamy w biogramie K. Siecińskiego, opublikowanym w drugim tomie opracowania Elżbiety Kamińskiej Powstanie styczniowe i zesłańcy syberyjscy. Katalog fotografii ze zbiorów Muzeum Historycznego m. st. Warszawy (Warszawa 2005), twórca skrzyneczki pochodził z Królestwa i był właścicielem ziemskim. […] za uczestnictwo w powstaniu styczniowym został skazany na ciężkie roboty i zesłany na Syberię. Przebywał w Darasuniu nad rzeką Turą, m.in. z B[enedyktem] Dybowskim, M[arianem] Dubieckim, malarzem S[tanisławem] Wrońskim, którym opiekował się jak ojciec. Był znakomitym rysownikiem, rzeźbiarzem i tokarzem. […] Na osiedleniu, w Irkucku, zasłynął z miniaturowych wyrobów misternej roboty. Utrzymywał się z produkcji drobnych przedmiotów, np. spinek, które zdobił metalem, kością zwierząt, korzeniem i twardym drewnem. Podziwiano, również na wystawach, jego inkrustowane i intarsjowane mozaiki. Na zamówienie miasta [Irkucka] wykonał piękny stolik, który podarowano rodzinie carskiej. Powrócił do kraju.



Z kolei ks. Konstanty Piwarski od 1852 roku był proboszczem księży filipinów kongregacji św. Filipa Neri w Studziannie w Diecezji Sandomierskiej, gdzie przeprowadził dzieło odbudowy klasztoru i restytuowania kongregacji. Po wybuchu powstania styczniowego angażował się w akcję powstańczą, m.in. zbierał podatki na rzecz Rządu Narodowego, przewoził rozkazy do oddziałów powstańczych, organizował akcję ukrywania osób poszukiwanych przez władze carskie. Za działalność patriotyczną został aresztowany w lutym 1863 r. Po śledztwie zwolniono go w czerwcu. Pod Drzewicą, gdy przewoził meldunek dla oddziału powstańczego został aresztowany i skazany 18 września 1863 roku na 10 lat robót w kopalniach syberyjskich z pozbawieniem wszelkich praw. Wywieziony w stanie ciężkiej choroby 4 listopada 1863 roku, przebywał na katordze od kwietnia 1868 roku. Zwolniony, przebywał do 1873 roku w Tunce, następnie w Irkucku i Spasku. We wrześniu 1880 roku, w trakcie czasowego zwolnienia, przybył do Warszawy. Później był w Wysokim Kole. Następnie, aby poddać się leczeniu, ponownie przybył do Warszawy. Zmuszony do opuszczenia Królestwa, udał się do Smoleńska, gdzie w 1884 roku uzyskał prawne zwolnienie z wygnania i możliwość powrotu na stałe do kraju. W 1885 roku uzyskał zgodę na przywrócenie do stanu kapłańskiego. Zmarł w Tczowie w 1889 roku. 

Ks. Konstanty Piwarski na zesłaniu imponował braciom w kapłaństwie wielką godnością i szlachetnością. Patriotyczna dekoracja skrzyneczki daje temu wyraz. Na wieku w dwóch kolumnach widnieją 24 czytelne autografy towarzyszy niedoli,  pośród których znajduje się m.in. podpis ks. Izydora Ciąglińskiego, dawnego kolegi ze szkoły w Radomiu, którym ks. Piwarski opiekował się w Tunce. W centralnej części wieczka, pomiędzy podpisami umieszczony został owalny medalion z ciemnego drewna, z mosiężną inkrustacją w postaci  splecionych liter „KP” (Konstanty Piwarski) otoczony motywem kajdan i narzędzi, symbolizujących pracę ks. Piwarskiego w kopalni rudy oraz nazwy miejsc zesłania: Piotrowsk. Domna. Siewakow. Darasuń. Tunka. Irkuck. Spassk” z datą: „12/4 1879. Wiadomo, że wszyscy księża zesłańcy tonkińscy podpisani na wieku skrzyneczki mieszkali wówczas w Spassku.

Skrzyneczka znajduje się w zbiorach muzeum od lat 30-tych XX w. Przechowała ją rodzina ks. Piwarskiego, a  w 1927 roku Anna Sotkiewicz z Klwatki Królewskiej pod Radomiem ofiarowała ją ks. Jan Wiśniewskiemu. Ks. Wiśniewski przekazał skrzyneczkę do zbiorów Muzeum Diecezjalnego, pozostawiając informację, że kiedy ks. Piwarski wracał z zesłania do kraju, wraz ze szkatułką i ornatem, przywiózł poszewkę z poduszki pod mszał „z cierniową na niej koroną” oraz kajdany. Losy tych pamiątek nie są znane. 

Druga syberyjska Skrzyneczka należała do Gustawa Tarczewskiego, byłego właściciela dóbr Komorów i Sokołów koło Warszawy, który za udział w powstaniu styczniowym został wysłany na bezterminowe zesłanie w Irkucku. Po czternastu latach powrócił do ziemi grodzieńskiej. Zmarł w pow. brzesko-litewskim w 1877 r.

Na wewnętrznej stronie wieka skrzyneczki zachował się rysunek przedstawiający Gustawa Tarczewskiego i jego przyjaciela, malarza Wincentego Sleńdzińskiego, autora rysunku. Portretowani siedzą przy stole, na którym ustawiony jest samowar i szklanka z herbatą, w dłoniach trzymają fajki z długimi cybuchami. W prawym dolnym rogu widnieje napis: Kniaginin / 1865 / 1 Marca – Wincenty / Sleńdziński.


O Wincentym Leopoldzie Sleńdzińskim (1837-1909) wiadomo, że był malarzem i konserwatorem malarstwa, ojcem malarza Ludomira Sleńdzińskiego (1889-1980). Naukę rysunku i malarstwa pobierał w pracowni Knutego Rusieckiego w Wilnie. Uczył się też muzyki u Stanisława Moniuszki. Wspierany przez Benedykta Tyszkiewicza w 1856 r. wyjechał (wraz z Michałem Elwiro Andriollim) do Moskwy, gdzie kształcił się w Szkole Malarstwa, Rzeźby i Architektury pod kierunkiem Siergieja Zaranki i Wasilija Pierowa. W 1863 r. przyjechał do Wilna. Za udział w powstaniu styczniowym został aresztowany i wyrokiem sądu wojskowego skazany na zesłanie do Kniaginina. W 1867 r. uzyskał zgodę na pobyt w Charkowie. W 1871 r. został zwolniony z dozoru policyjnego, mieszkał jakiś czas w Krakowie. W 1873 r. wyjechał do Drezna, skąd przyjeżdżał w Poznańskie, restaurował obrazy w zbiorach kórnickich, bywał w Krakowie. W 1875 r. za przypadkowe przejście w górach granicy austro-węgierskiej został deportowany do Charkowa, później mieszkał w Sumach na Ukrainie. W 1883 r. na mocy amnestii carskiej wrócił do Wilna, gdzie zmarł w 1909 r. (R. Janoniene, Slendziński (Siendziński, Śleńdziński) Wincenty Leopold w: Polski Słownik Biograficzny, t.38 (z.4), Warszawa-Kraków 1998, s. 559-561).(opr. dr Urszula Stępień)